Politico: Si mund të zgjerohet BE-ja

Bashkimit Evropian nuk i pëlqen të zgjerohet.

Edhe në kohët më të mira, zgjerimi çon në një dobësim të pushtetit për anëtarët ekzistues.

Dhe nëse kjo nënkupton edhe një kosto ekonomike, rezistenca rritet më tej.

Për më tepër, nëse nuk ka arsye bindëse sigurie për këtë, dhe kandidatët zvarriten drejt reformave, procesi ngrin edhe një herë.

Kjo ka qenë historia e Ballkanit Perëndimor dhe Turqisë: ekonomitë nën mesataren e BE-së, qeverisja e dobët, demokracitë e papërsosura, konfliktet e pazgjidhura dhe politizimi i zgjerimit – krahas garancisë së sigurisë të ofruar nga anëtarësimi i Turqisë, Shqipërisë, Maqedonisë së Veriut dhe Malit të Zi në NATO, si dhe prania e aleancës në Kosovë – kanë zbrazur prej kohësh shtytjen për zgjerim.

Kështu shkruan autorja Nathalie Tocci për kompaninë mediatike “Politico”.

Për drejtoreshën e “Istituto Affari Internazionali”, pushtimi i Rusisë në Ukrainë dhe mundësia e të ashtuquajturës “treshe lindore” (të Ukrainës, Moldavisë dhe Gjeorgjisë) perspektivat e pranimit e kanë kthyer zgjerimin në agjendën evropiane.

Sipas profesorsehës, në këto raste, bëhet fjalë për vende relativisht të varfra, demokraci të brishta dhe konflikte të pazgjidhura.

Dhe këtu BE-ja do të shmangte zgjerimin nëse do të mundej. Por nuk mundet, mendon Tocci.

Tani për tani, asnjë nga vendet e treshes lindore nuk e ka luksin për të qenë anëtarë të NATO-s dhe, në dritën e kërcënimit të Rusisë, tani ekziston një arsye ekzistenciale e sigurisë pas zgjerimit të BE-së.

Pra, duke pasur parasysh se zgjerimi duhet të ndodhë, vendet anëtare po pyesin veten se çfarë do të thotë kjo në të vërtetë – dhe ka shumë për t’u përgjigjur në muajt dhe vitet në vijim.

Së pari, në cilin vend të zgjerohet? Aktualisht, është treshja lindore – veçanërisht Ukraina, me Moldavinë të lidhur – që ka erën në velat e saj.

Për sa kohë që lufta vazhdon dhe rindërtimi mbetet një prioritet i BE-së, pranimi i Ukrainës do të jetë një fokus kryesor i politikës.

Kjo ngre pyetjen e shkëputjes së treshes nga Ballkani, ku imperativi i sigurisë për zgjerimin është më i dobët, reformat janë të ngadalta dhe zgjidhja e konflikteve është e ngadaltë.

Megjithatë, anëtarët e bllokut me interes në rajon do të kundërshtojnë këtë – dhe ata do të arrijnë rrugën e tyre.

Nuk është rastësi që kur Ukraina, Moldavia dhe Gjeorgjia u njohën si kandidatë vitin e kaluar, Bosnja dhe Hercegovina gjithashtu mori kandidaturën, ndërsa Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut hapën bisedimet e pranimit.

Dhe ndërsa Kievi dhe Chisinau lëvizin drejt dritës jeshile për negociatat e pranimit në dhjetor, përpjekjet për bashkim me Ballkanin Perëndimor do të vazhdojnë të shtyhen.

Megjithatë, kjo nuk do të thotë se BE-ja do të shohë një tjetër zgjerim të madh nga 27 në 35 ose 36 vendet anëtare aktuale në dekadën e ardhshme.

Një qasje e tillë mega-paketë mund të çojë në ngecje të zgjerimit edhe një herë, dhe/ose një anashkalim total të prioriteteve të reformës dhe një procesi të bazuar në rregulla.

Dhe megjithëse zgjerimi tani udhëhiqet nga një logjikë sigurie, kjo nuk do të thotë se arsyetimi i tij transformues të hidhet në kosh.

Për më tepër, një zgjerim i madh do të ndodhte pas një dekade ose më shumë, ndoshta shumë kohë pas përfundimit të luftës, dhe gjasat janë që, deri atëherë, avulli politik të ketë mbaruar.

Kjo lidhet me një pyetje thelbësore se si do të rritet blloku: Përpjekja për zgjerim ka të bëjë në thelb me Ukrainën, megjithatë, Ukraina është vendi më i madh dhe më kompleks që duhet përfshirë.

Edhe me qëllimet më të mira në Kiev, Bruksel dhe nëpër kryeqytetet evropiane, është e vështirë të shihet se si Ukraina mund të hyjë në BE në më pak se një dekadë. Por lufta po ndodh tani, kështu që kërkimi për siguri, rindërtim dhe konsolidim demokratik do t’i paraprijë anëtarësimit të plotë të vendit. Pra, si ta vendosim në katror rrethin?

Këtu vijnë idetë për integrim gradual – si ato tradicionale në lidhje me hyrjen në tregun e vetëm dhe akses më të madh në fondet e BE-së, ashtu edhe ato më inovative, si përfshirja e kandidatëve në Marrëveshjen e Gjelbër Evropiane, tregun digjital, politikën industriale dhe politikën e jashtme dhe të sigurisë.

Për sa kohë që këto marrëveshje sektoriale nuk bëhen alternativa ndaj anëtarësimit, integrimi gradual i Ukrainës duhet të ndiqet.

Dhe ndoshta një vend tjetër i madh – Mbretëria e Bashkuar – mund të përfundojë duke marrë një rrugë të ngjashme graduale të kthimit në bllok, duke arritur marrëveshje të tilla sektoriale në dekadën e ardhshme.

Nëse BE-ja zgjerohet për të përfshirë disa anëtarë (të vegjël) të rinj, ndërkohë që arrin këto lloj marrëveshjesh thelbësore – në rrugën drejt anëtarësimit të plotë – me Ukrainën (dhe Britaninë e Madhe) deri në vitin 2034, do të kishte arritur një arritje strategjike mahnitëse.

Kur Jean-Claude Juncker u emërua president i Komisionit Evropian në vitin 2014, ai krijoi një trazim të panevojshëm kur deklaroi atë që të gjithë e dinin tashmë: se zgjerimi nuk do të ndodhte gjatë mandatit të tij.

Presidenti i ardhshëm i Komisionit, duke marrë detyrën në vitin 2024, duhet ta kthejë deklaratën e Juncker-it, duke krijuar një trazirë pozitive duke u angazhuar për atë që askush nuk ka pasur ende guximin ta thotë: se zgjerimi do të bëhet nën mbikëqyrjen e tyre.

Marrë dhe përshtatur nga Politico për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.