Toka ka përjetuar epoka shumë më të ngrohta se sot.
Krahasuar me temperaturën aktuale mesatare globale prej 15 gradësh, ajo arriti në 42 gradë rreth 100 milionë vjet më parë.
Megjithatë, nuk ka qenë kurrë kaq nxehtë gjatë ekzistencës së primatëve dhe njerëzve.
Evolucioni ynë u zhvillua gjatë një prej periudhave më të ftohta në historinë e planetit, e cila filloi 35 milionë vjet më parë.
Temperatura minimale, e arritur 330 milionë vjet më parë, ishte mesatarisht 11 gradë.
Ne jemi krijesa të të ftohtit
“Të vendosemi në një klimë që befas bëhet më e nxehtë është e rrezikshme”, konfirmon Jessica Tierney , paleoklimatologe, studiuese e klimave të lashta, nga Universiteti i Arizonës.
“Njerëzit dhe speciet me të cilat ndajmë planetin janë përshtatur me një klimë të ftohtë”, sipas standardeve të Tokës, shpjegon ajo.
Tierney dhe kolegët sapo kanë publikuar në Science rindërtimin më të saktë të klimës së Tokës gjatë gjysmë miliardë viteve të fundit.
Në 480 milionë të rindërtuara në gjashtë vitet intensive të punës, studiuesit hasën ndryshime më të theksuara të temperaturës nga sa prisnin: një shenjë se planeti është mësuar me temperaturat e luhatshme.
Ai lundroi midis epokave në të cilat palmat rriteshin në Polin e Veriut dhe epokave në të cilat akulli mbulonte 30% të sipërfaqes së Tokës (sot në 10%).
Megjithatë, kurrë nuk ka përjetuar një ndryshim kaq të shpejtë sa ai aktual.
Dhe fakti që të pesë zhdukjet masive në histori ndodhën në lidhje me një ndryshim të papritur të klimës duhet të jetë ushqim për të menduar për sot.
Duke parë në të kaluarën
Rindërtimi i klimës së gati gjysmë miliard vjet më parë nuk është një lojë.
“Është njësoj si të duhet të bashkosh një enigmë me mijëra pjesë me vetëm një grusht pjesësh në dorë”, shpjegon Emily Judd, paleoklimatologe në Universitetin e Arizonës dhe koordinatore e studimit, në të cilin bashkëpunoi edhe Instituti Smithsonian.
Disa pjesë të disponueshme për studiuesit lindin nga mbetjet fosile, mjetet kimike dhe aftësia për të rindërtuar gjeologjinë e së kaluarës.
Studimi i publikuar nga Science është megjithatë grafiku më i saktë i historisë klimatike të planetit në epokën në të cilën jeta u shumëfishua, u diversifikua dhe – në disa raste – e gjeti veten pothuajse të zhdukur.
Mesazhi për sot
Mësimi për sot është që të mos ngatërrohesh me klimën. Dhe se tendenca e temperaturave në Tokë varet mbi të gjitha nga një forcë e vetme: përqendrimi i dioksidit të karbonit në atmosferë.
Është e vërtetë se në gjysmë miliardë vitet e fundit intensiteti i rrezatimit diellor, për shkaqe astronomike, është rritur me 4.2%.
Por rindërtimi i trendit të dioksidit të karbonit dhe ai i temperaturave janë pothuajse identik.
Kur CO2 – gazi serrë par excellence – dyfishohet, planeti ngrohet me 8 gradë. Ka qenë një konstante gjatë gjithë historisë së Tokës, sipas studimit të sotëm.
Teksa në të kaluarën këto transformime ndodhën gjatë miliona viteve, në epokën aktuale ne kemi kaluar nga një përqendrim atmosferik i dioksidit të karbonit prej 280 pjesë për milionë në 422 sot në vetëm dy shekuj.
Perspektivat për të ardhmen, pasi kanë parë me kaq vështirësi në të kaluarën, duken të qarta për studiuesit:
“Kur dioksidi i karbonit është i ulët, është i ftohtë”, është ekuacioni i qartë i Tierney.
“Kur dioksidi i karbonit është i lartë, është nxehtë”.
Marrë nga “La Repubblica”, përshtatur për “Albanian Post”.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
