Një Petroshtet i ri po lind në Amerikën e Jugut, sipas një artikulli të fundit të “Financial Times”.
Pak më e vogël se Rumania, por e banuar nga pak më shumë se 800 mijë njerëz, historia e Guajanës ndryshoi në vitin 2015 dhe vetëm koha do të tregojë nëse ka ndryshuar për mirë apo për keq.
Nëntë vjet më parë, gjigandi amerikan i naftës ExxonMobil zbuloi një fushë të madhe në brigjet e Guajanës, e cila, vit pas viti, rezulton të jetë më pjellore dhe premtuese.
Nxjerrja nga blloku Starbroek është rreth 630 mijë fuçi naftë bruto në ditë dhe në vitin 2023 projekti gjeneroi të ardhura mbi 11.5 miliardë dollarë, me një rritje prej 23% krahasuar me një vit më parë, dhe pothuajse 8 miliardë fitime.
Një pjesë e madhe e fitimeve shkoi për tre kompanitë shumëkombëshe të naftës që kanë së bashku të drejtat e kërkimit në këtë fushë.
Aksioneri më i madh amerikan, ExxonMobil, fitoi 2.9 miliardë dollarë dhe bashkatdhetari i tij Hess 1.9 miliardë, ndërsa kinezi Cnooc mori 1.5 miliardë dollarë.
Shuma që në dy nga tre rastet tejkalojnë pjesën e fitimeve që përfundonin në arkat e qeverisë së Guajanës: vetëm 1.6 miliardë.
Pabarazia në shpërndarjen e fitimeve krijoi polemika në Guajana.
Sipas opozitës, qeveria është shumë pranë interesave të ExxonMobil dhe po ndjek një marrëveshje me tre kompanitë kryesore që është në kundërshtim me interesat e vendit.
Marrëveshja për bllokun Starbroek parashikon që kompanitë e naftës mund të mbajnë deri në tre të katërtat e të ardhurave për të mbuluar kostot e nxjerrjes, përfshirë taksat, dhe që fitimet të ndahen më pas 50/50 me Guajanën.
Qeveria më pas ka të drejtë për honorare prej 2%, ndër më të ulëtat në botë.
Qeveria e kryesuar nga Alistair Routledge është e vetëdijshme se kontrata është e njëanshme në favor të biznesit.
Megjithatë, ishte përcaktuar nga një tjetër ekzekutiv kur potenciali i fushës ishte ende i panjohur dhe i paeksploruar.
Më pas ai pranon se ndryshimi i kushteve tani që ky potencial ka dalë në dritë është i pamundur për shkak të mosbalancimit në fuqinë negociuese.
“Ju duhet vetëm të shikoni madhësinë e Exxon në lidhje me ekonominë tonë për të kuptuar se kontrata nuk mund të ndryshohet”, ka thënë Routledge për “Financial Times”.
“Do të kishte pasoja ligjore që do të bllokonin të gjithë industrinë e naftës në vend”.
Qeveria e Georgetown sigurisht që nuk mund ta përballojë atë.
Zbulimi i depozitës po i jep një shtysë të jashtëzakonshme ekonomisë dhe arkës publike të Guajanës.
Prodhimi i brendshëm bruto i vendit është rritur me 33% vitin e fundit dhe, sipas vlerësimeve të konsulentëve WoodMackenzie, qeveria do të mbledhë 150 miliardë dollarë në ndarjen e fitimeve dhe honorare në vitet e ardhshme.
Një shifër e madhe, e barabartë me 10 herë GDP-në e vendit. Pyetja është: si do të shpenzohet?
Opozita denoncon një rritje të korrupsionit dhe një shpërndarje të pabarabartë të burimeve të krijuara nga blloku Starbroek, i cili nuk po përfiton shtresat më të varfra, por vetëm një elitë e pasur.
Bumi i naftës po nxit gjithashtu inflacionin, duke bërë që çmimet e banesave dhe ushqimeve të rriten në nivele të papërballueshme për shumë gujanez.
Nga ana e saj, megjithatë, qeveria pretendon se ka nisur një plan investimi për të diversifikuar ekonominë përtej hidrokarbureve dhe për të garantuar kështu prosperitetin afatgjatë të vendit.
Ndërkohë, Petroshteti i sapolindur i Amerikës së Jugut po tërheq gjithashtu vëmendje të padëshiruar.
Venezuela e Nicolas Maduro në fakt ka rritur pretendimet e saj në territorin e Essequibo, një zonë e barabartë me 74% të Guajanës aktuale dhe e pasur me minerale dhe depozita nafte, duke përfshirë një pjesë të bllokut Starbroek.
Në përgjigje të rritjes së pranisë ushtarake të Venezuelës në kufi, Guajana ka forcuar bashkëpunimin e saj të luftës me SHBA-të, një armik i Karakasit dhe i etur për të mbrojtur një investim kaq të rëndësishëm.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
