Nga marrëveshjet me Serbinë deri te rekordet e fitimeve prej luftës në Ukrainë, kush është Gazprom-i rus
Produktet e “Gazprom-it”, kompanisë ruse që pjesën më të madhe të fitimit e shpenzon për financimin e luftës në Ukrainë, shiten dhe tregtohen gjithandej në Kosovë.
E transformuar nga Ministria Sovjetike e Gazit në ndërmarrjen e parë shtetërore-korporative të BRSS në vitin 1989, Gazprom u privatizua plotësisht nën ish-presidentin rus Boris Yeltsin.
Por presidenti rus Vladimir Putin e ktheu atë nën kontrollin e shtetit në 2005.
Një hulumtim i “Albanian Post” provoi se mallrat e Gazprom-it shiten me kupon fiskal nga Republika e Kosovës.
Kjo, edhe pse që nga data 26 korrik e këtij viti, Qeveria e Kosovës miratoi pakon e re të sanksioneve ndaj Rusisë, në veçanti ndaj mallrave ruse (sanksionet e para ishin vendosur në vitin 2022).
Ministrat e Qeverisë Kurti votuan unanimisht që mallrat ruse të mos hyjnë në Kosovë.
Por, vaji për vetura “Gazprom”, shitet në Kosovë me kupon fiskal, e cila nënkupton se futet përmes Doganave të Kosovës krejtësisht në mënyrë legale.
Më shumë se një vit pas luftës, marrëdhëniet e Rusisë me disa shtete ballkanike duket se kanë pësuar pak ndryshime.
Serbia po vazhdon me padurim pikërisht marrëveshjet energjetike me Gazprom-in.
Një nga kompanitë më të mëdha të Serbisë, gjigandi i naftës NIS, ende kontrollohet nga strukturat që i përkasin Gazprom-it, i cili gjithashtu mbetet importuesi i vetëm i gazit në vend.
Kontrata e fundit trevjeçare u nënshkrua në maj 2022. Beogradi arriti të siguronte kushte relativisht të favorshme në një kohë kur Moska po shkurtonte tashmë furnizimet e gazit në një numër vendesh të BE-së për refuzimin e tyre për të paguar në rubla ruse.
Asnjë kërkesë e ngjashme nuk iu imponua Serbisë sepse vendi nuk i ishte bashkuar sanksioneve anti-ruse.
Kompanitë ruse në Serbi gjithashtu përballen me vështirësi të pakapërcyeshme në kryerjen e biznesit në një vend kaq të lidhur me BE-në në të gjitha aspektet e jetës ekonomike.
Nuk ka projekte të reja në horizont, ndërkohë që investitorët ekzistues po tërhiqen.
Dy banka kryesore shtetërore ruse, Sberbank dhe VTB, shitën aktivet e tyre serbe në prag të luftës mes tensioneve në rritje midis BE-së dhe Rusisë.
Përjashtimi i vetëm i rëndësishëm është gjigandi i naftës NIS, i cili mbetet nën kontrollin e Gazprom-it.
Në pranverën e vitit 2022, udhëheqësit rusë dhe serbë mikromenaxhuan ndryshime në strukturën e pronësisë së kompanisë për ta mbrojtur atë nga sanksionet.
Pjesa më e madhe e Gazprom Neft-it të sanksionuar u ul në 50 për qind në favor të Gazprom-it, i cili nuk ishte nën sanksione.
Kjo i lejoi NIS-it të vazhdonte të merrej me BE-në dhe të korrte një fitim të madh duke përpunuar naftën ruse me zbritje dhe duke shitur derivatet e saj me çmim të lartë.
Një tjetër bombë me sahat është perspektiva që vetë Gazprom-i të vihet nën sanksione që do ta detyrojnë qeverinë serbe ose të shtetëzojë NIS-in ose t’ia rishesin atë një investitori jo-rus.
Fitimet nga lufta
Në gusht të vitit 2022, firma ruse energjetike Gazprom ishte gati t’i jepte Kremlin-it një pagesë prej 8.6 miliardë paund, pasi ka shënuar fitime rekord.
Kompania raportoi një fitim neto prej 2.5 trilionë rubla për gjashtë muajt e parë të viti 2022.
Çmimet e naftës dhe gazit u rritën gjatë asaj periudhe, të nxitura nga shqetësimet për furnizimet pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia.
Kremlin-i zotëron 49.3 për qind të Gazprom-it dhe ndau një pagesë prej 1.21 trilion rubla, pasi bordi i tij propozoi një pagesë prej 51.03 rubla për aksion të zakonshëm për investitorët.
Dividenti përfaqëson një pengesë në përpjekjet e perëndimit për të mbytur ekonominë ruse përmes sanksioneve.
Mbretëria e Bashkuar dhe Evropa lëvizën gjithashtu për të hequr gradualisht importet e naftës dhe gazit rus për të parandaluar financimin e regjimit të Vladimir Putin nga perëndimi.
Megjithatë, Rusia në vend të kësaj do të rriste eksportet e naftës në Azi dhe çmimet e gazit u rritën si përgjigje ndaj ndërprerjes së furnizimeve nga Gazprom-i në Evropë.
Pavarësisht tkurrjes së eksporteve në BE me 48 për qind në tetë muajt e parë të këtij viti krahasuar me vitin 2021, fitimet e saj u dyfishuan në gjysmën e parë të 2022-it falë rritjes së çmimeve të gazit – dhe vazhdoi të grumbullonte 100 milionë euro në ditë në të ardhurat nga gazi, sipas disa vlerësimeve.
Ajo ka dhënë gjithashtu 20 miliardë euro dividentë, pagesa më e madhe në historinë e tregut të aksioneve ruse.
Por perspektiva afatgjatë ishte e zymtë.
Viktimë e “Rusisë”
Nga 1 janari deri më 15 dhjetor 2022, Gazprom rus prodhoi 394.1 miliardë metra kub gaz, që është 19.6 për qind (96.3 miliardë metra kub) më pak se në të njëjtën periudhë të vitit 2021.
“Kërkesa për gaz nga sistemi i transportit të gazit të kompanisë (GTS) në tregun vendas gjatë kësaj periudhe është ulur me 5.2 për qind (me 12.5 miliardë metra kub)”, raportoi kompania ruse.
Në të njëjtën kohë, nga 1 deri më 9 dhjetor, në sfondin e temperaturave të ftohta, Gazprom dërgoi një sasi rekord të gazit natyror për konsumatorët rusë përmes sistemit të transportit të gazit çdo ditë (vëllimi maksimal ditor – 1,605.2 milionë metra kub – dorëzuar në dhjetor 7, 2022), zbuloi monopolisti rus.
Eksportet e Gazprom-it gjatë periudhës së specifikuar ranë gjithashtu në 97,8 miliardë metra kub, që është 45,1 për qind (80,2 miliardë metra kub) më pak se në të njëjtën periudhë të vitit 2021.
Gazprom furnizon gazin sipas aplikimeve të konfirmuara, shtoi kompania.
Në të njëjtën kohë, eksportet e gazit në Kinë përmes tubacionit të gazit “Power of Siberia” sipas kontratës afatgjatë dypalëshe midis Gazprom dhe CNPC ishin në rritje.
Sipas Gas Infrastructure Europe, më 13 dhjetor të vitit të kaluar, 8.8 miliardë metra kub u tërhoqën nga magazinimet nëntokësore evropiane – 12.6 për qind e vëllimit të pompuar gjatë përgatitjes për sezonin e ngrohjes.
Bumerang në 2023-in
Fitimi neto i Gazprom-it rus në gjysmën e parë të vitit arriti në 296 miliardë rubla, që është 8 herë më pak se fitimi për gjysmën e parë të 2022 – 2.5 trilionë rubla, raportoi edicioni rus i “Forbes-it”.
Famil Sadigov, nënkryetari i bordit të kompanisë, shpjegoi rënien e fitimit si ndikimin e diferencave të kursit të këmbimit në zërat financiarë në vlerën 567 miliardë rubla në sfondin e një rënie të kursit të këmbimit të rublës për periudhën prej 24 për qind kundrejt dollarit dhe 26 për qind kundrejt euros.
Kompania “Bloomberg” vërejti nga ana tjetër se fitimi i Gazprom ra në nivelin e tij më të ulët që nga viti 2020 për gjashtë muajt e parë të vitit 2023 për shkak të një rënie të mprehtë të furnizimit me gaz në Evropë.
Rezultati për periudhën janar-qershor doli të ishte më i ulët se parashikimi mesatar i tregut prej 363 miliardë rubla.
Sadigov pretendon se zvogëlimi i eksporteve në Evropë u kompensua pjesërisht nga rritja e furnizimeve në Kinë, të cilat do të vazhdojnë të rriten në kuadër të detyrimeve kontraktuale, si dhe nga funksionimi efikas i biznesit të naftës.
Baza e dividentit të kompanisë për gjashtë muajt e vitit 2023 arriti në 618 miliardë rubla.
Qarkullimi i grupit të kompanive për gjysmën e parë të vitit arriti në 4.114 trilionë rubla, treguesi EBITDA (fitimi pas zbritjes së pagesave të detyrueshme) – 1.208 trilionë rubla.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
