Marrëveshja e grurit në Detin e Zi është në rrezik ndërsa OKB-ja dhe Turqia presin përgjigjen e Rusisë

Një pakt i ndërmjetësuar nga Kombet e Bashkuara dhe Turqia që lejonte eksportin e grurit ukrainas nëpërmjet Detit të Zi do të përfundojë të hënën nëse Rusia nuk pranon ta zgjasë atë.

Anija e fundit e ngarkesave e liruar nga nënshkruesit e paktit u largua nga Ukraina të dielën dhe u nis përtej Detit të Zi nga porti i Odesa në drejtim të Turqisë, sipas faqes së internetit të Trafikut Detar.

Nuk pati asnjë fjalë nga bisedimet në Stamboll, ku zyrtarët turq dhe të OKB-së po përpiqeshin të bindnin Moskën të binte dakord për një zgjatje tjetër të marrëveshjes.

Agjencia ruse e lajmeve “TASS” citoi burime të OKB-së të thoshin se ata ende shpresonin se marrëveshja do të zgjatej para skadimit të saj në mesnatën e Stambollit.

“Ne jemi ende duke pritur për Moskën, gjithçka është e mundur”, tha burimi për TASS.

E nënshkruar për herë të parë në korrik 2022, iniciativa u negociua për të lehtësuar një krizë globale ushqimore të përkeqësuar nga pushtimi i Rusisë ndaj fqinjit të saj.

Rusia dhe Ukraina janë ndër eksportuesit kryesorë të grurit në botë dhe konflikti i tyre, si dhe bllokada ruse e porteve ukrainase të Detit të Zi, bëri që çmimet e ushqimeve të rriten në të gjithë globin.

Iniciativa e Detit të Zi ka lejuar Ukrainën të eksportojë rreth 33 milionë tonë metrikë misër, grurë dhe drithëra të tjera. Zyrtarët rusë, megjithatë, thonë se nuk ka arsye për zgjatjen e paktit, duke pretenduar se kërkesat e tyre për të përmirësuar eksportet e grurit dhe plehrave të Rusisë nuk janë përmbushur.

Moska është ankuar gjithashtu se në vendet e varfra ka arritur pak grurë.

Por OKB-ja ka argumentuar se marrëveshja ka përfituar ato shtete duke ndihmuar në uljen e çmimeve të ushqimeve me më shumë se 20 për qind globalisht.

Organizmi global ka thënë se Programi i tij Botëror i Ushqimit (WFP) ka blerë 80 për qind të grurit të tij deri më tani në 2023 nga Ukraina – nga 50 për qind në 2021 dhe 2022.

WFP ka dërguar rreth 725 mijë tonë metrikë grurë ukrainas në Afganistan, Sudan, Xhibuti, Etiopi, Kenia, Somali dhe Jemen për të luftuar urinë. Organizata tha se marrëveshja deri më tani ka furnizuar grurë në 45 vende në tre kontinente – 46 për qind në Azi, 40 për qind në Evropën Perëndimore, 12 për qind në Afrikë dhe 1 për qind në Evropën Lindore.

Rusia ka rënë dakord tri herë gjatë vitit të kaluar për të zgjatur marrëveshjen e Detit të Zi, por gjithashtu ka pezulluar shkurtimisht pjesëmarrjen e saj në fund të tetorit në përgjigje të një sulmi me dron në flotën e saj në Krime.

Për të bindur Rusinë që të pajtohej me Iniciativën e Detit të Zi, një marrëveshje trevjeçare u arrit gjithashtu në korrik 2022, sipas së cilës zyrtarët e OKB-së ranë dakord të ndihmonin Rusinë të siguronte eksportet e saj të ushqimit dhe plehrave në tregjet e huaja.

Ndërsa eksportet ruse të ushqimit dhe plehrave nuk i nënshtrohen sanksioneve perëndimore të vendosura pas pushtimit të Ukrainës, Moska ka thënë se kufizimet në pagesat, logjistikën dhe sigurimet kanë arritur në një pengesë për dërgesat.

Një kërkesë kryesore ruse ka qenë që Banka Bujqësore Ruse (Rosselkhozbank) të rilidhet me sistemin e pagesave ndërkombëtare SWIFT. Banka u shkëput nga SWIFT nga Bashkimi Evropian në qershor 2022 për shkak të pushtimit të Rusisë.

Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Antonio Guterres bëri një përpjekje të fundit të martën për të bindur presidentin rus Vladimir Putin që të zgjasë marrëveshjen e Detit të Zi për disa muaj në këmbim të BE-së që të lidhë një filial të Rosselkhozbank me SWIFT për transaksionet e grurit dhe plehrave, tha agjencia e lajmeve Reuters. .

Guterres është ende duke pritur për një përgjigje nga Putini, sipas një zëdhënësi të OKB-së.

Ministri i Jashtëm rus Sergey Lavrov tha të enjten se Moska tashmë kishte filluar të bisedonte me Turqinë për një plan për të siguruar që gruri i saj – i përpunuar ndoshta nga Turqia – të arrijë në vendet në nevojë, pavarësisht nga fati i marrëveshjes së Detit të Zi.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.