Ishte një mëngjes shkurti. Ishte viti 2012.
Një autobus me fëmijë kopshti, me mësueset e tyre, u larguan nga Anata, një fshat palestinez në periferi të Jerusalemit, drejt një sheshi lojërash në Ramallah.
Më pak se njëzet minuta larg.
Ishte udhëtimi që të vegjlit e Nour al Houda e presin prej muajsh: çanta shpine Superman, çokollata, lëng portokalli, uniforma shkollore dhe gjithë emocionet që shoqërojnë një ditë të tillë.
Në pak minuta, përgjatë rrugës Jaba, në veri të Jerusalemit, një kamion bën një manovër të rrezikshme në asfaltin me vesë për të kapërcyer autobusin e shkollës, duke e shtyrë atë nga rruga.
Jemi në zonën C të Bregut Perëndimor, 60 për qind e territorit, ku jetojnë 300 mijë palestinezë.
Por është Izraeli, sipas marrëveshjeve të Oslos, që ka kontroll të plotë në çështjet civile dhe të sigurisë.
Rezultati është se automjetet palestineze të emergjencës nuk kanë lirinë për të lëvizur në mënyrë të pavarur për të arritur në vendin e aksidentit.
Kurse nga postblloku izraelit shumë afër, askush nuk bën asgjë duke pritur urdhrat.
Në gjysmë ore në të cilën shpërthen zjarri si pasojë e përplasjes, gjashtë fëmijë dhe një mësues do të vdesin pa asnjë mjet shpëtimi, as palestinez dhe as izraelit, duke mbërritur për t’i shpëtuar.
Nga ky episod fillon One Day in the Life of Abed Salama, libri në të cilin gazetari hebreo-amerikan Nathan Thrall thellohet në tragjedi dhe rindërton me përpikëri atë që çoi në të, duke treguar jetën e atyre që humbën gjithçka atë ditë.
Dhe jetën e atyre që dhanë gjithçka për të shpëtuar fëmijët, të atyre që thyen rregullat dhe të atyre që nuk ishin në gjendje ta bënin këtë.
Më tej, zgjeron vështrimin në të gjithë sistemin në të cilin ndodhi aksidenti, te rregullat që bllokuan shpëtimtarët, tek arsyet pse ajo rrugë ishte kaq e lënë pas dore dhe në përgjithësi te shumë të ndryshmet vetëm disa qindra metra larg njëri nga tjetri në të dy anët e murit që ka ndarë Izraelin dhe territoret palestineze që nga viti 2002.
Libri, i botuar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës më 3 tetor, ishte në qendër të një rasti editorial sepse disa nga prezantimet e planifikuara afër botimit u anuluan: ishte shumë e vështirë të flitej në publik për një histori të treguar kryesisht nga palestinezët, në pasojat e masakrës së Hamasit në Izraelin jugor më 7 tetor.
Futur në listën e vëllimeve më të mira të vitit 2023 nga The Economist, New Yorker, Financial Times, Time Magazine dhe shumë gazeta të tjera.
Një botë e ndarë
Thrall, 44 vjeç, ndodhet në qetësinë e mëngjesit të së shtunës në Jerusalem, në sallat e YMCA-së, hotelit historik të qytetit: pesëmbëdhjetë minuta teksa korbi fluturon nga Anata, fshati në qendër të librit.
Por, siç ndodh shpesh aty, një botë më vete.
“Kjo është pikërisht ajo që doja të tregoja”, shpjegon autori, teksa është kthyer nga një turne promovues në Australi.
“Kam jetuar në Jerusalem për shumë vite dhe nga përvoja personale e di mirë se sa pak izraelitët dinë për palestinezët dhe si jetojnë ata. Kjo e bën të pamundur çdo formë mirëkuptimi, ndjeshmërie”.
“Isha këtu në vitin 2012 kur ndodhi aksidenti. Më kujtohet shumë mirë që ishte një histori e madhe për mediat palestineze. Por për izraelitët, edhe pse masakra e fëmijëve kishte ndodhur në periferi të Jerusalemit, shumë afër një postblloku me ushtarë izraelitë, në territorin e kontrolluar nga Izraeli, u kthye shpejt në lajme”.
Abed dhe Milad
Në qendër të rrëfimit është Abed Salama, babai i Milad-it 5-vjeçar, një prej fëmijëve që nuk kthehet më në shtëpi nga ai udhëtim.
Thrall tregon historinë duke na kthyer vite pas, në shoqërinë palestineze, mes konventave dhe rivaliteteve familjare që do ta bëjnë atë të heqë dorë nga dashuria e tij e parë dhe ta çojë atë të martohet me një grua që nuk e do dhe më pas të kërkojë një grua të dytë në Izraelitët e komunitetit arab, për të marrë një dokument – Kartën Blu – që u lejon atyre të lëvizin lirshëm drejt Jerusalemit.
Së bashku me Abed Salama, ka shumë protagonistë të tjerë në libër: Huda Dahbour, një endokrinologe nga UNRWA, e cila u rrit në mërgim pasi familja e saj u detyrua të largohej nga Haifa në vitin 1948.
Ajo ishte e vetmja mjeke që ndërhyri në terren, në një ditë që i kujtoi asaj vitin 1985 kur, shumë e re, u thirr për të rikompozuar trupat e luftëtarëve palestinezë të vrarë në bombardimet izraelite ndaj selisë së PLO në Tunis.
Ose Dany Tirza, rezervist i ushtrisë izraelite, me nofkën Abu Kharita, i ngarkuar me gjurmimin e rrugës së murit ndarës, ai që kishte filluar të punonte duke besuar në paqe e gjeti veten duke planifikuar një pengesë që vërteton pamundësinë.
Ajo që e godet lexuesin është niveli në të cilin zgjedhjet politike që vijnë nga larg përshkojnë çdo detaj të jetës së protagonistëve palestinezë, duke imponuar zgjedhje të tilla si ajo se ku t’i dërgojnë fëmijët në shkollë, ku të jetojnë, deri tek ajo më intime.
“Unë besoj se ky libër është edhe më i dobishëm tani, në kontekstin e asaj që ne po shohim në Gaza”, sipas Thrall.
“Zgjedhjet e bëra në këtë luftë nga pala izraelite u përcaktuan të gjitha nga supozimi i dehumanizimit të tjetrit. Dhe nëse një pjesë e madhe e publikut këtu i mbështet, kjo është edhe sepse ata nuk e dinë se kush janë palestinezët, si jetojnë dhe çfarë ëndërrojnë”.
“Përpjekja për të folur për pabarazitë themelore që përjetojnë ata që jetojnë nën pushtimin izraelit, si pamundësia për të shkuar për të kërkuar fëmijën tuaj në një spital që është afër, por që nuk mund t’i arrini nëse nuk keni dokumentet e duhura, është edhe më shumë e rëndësishme tani”.
Marrë nga “La Repubblica”, përshtatur për “Albanian Post”.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
