40 vjet më parë, presidenti amerikan Ronald Reagan përmblodhi mendësinë e partisë republikane me deklaratën e tij se “fjalët më të tmerrshme në gjuhën angleze janë: Unë jam nga qeveria dhe jam këtu për të ndihmuar”.
Tregjet, jo politikanët, e dinin më mirë dhe sa më shumë pushtet të kishte sektori privat në raport me atë publik, aq më mirë.
S’ndodh kështu këto ditë.
Konsideroni kandidatin konservator për zgjedhjet presidenciale Vivek Ramaswamy gjatë debateve të fundit republikane.
Duke iu përgjigjur këmbënguljes së ish-zëvendëspresidentit Mike Pence se amerikanët nuk kishin nevojë për një identitet të ri apo zgjidhje të reja, Ramaswamy ka thënë se “nuk është mëngjes në Amerikë…jetojmë në një moment të errët dhe duhet të përballemi me faktin”.
Disa republikanë po flasin po aq për dështimet e tregut sa edhe për zgjidhjet këto ditë.
Konsideroni sërish kolumnistin konservator që mbështet Trump-in, Sohrab Ahmari, libri i fundit i të cilit, Tyranny, është lavdëruar nga progresistët.
Ashtu si ish-presidenti dhe konservatorët e tjerë, Ahmari është kundër llojit të kapitalizmit të “zgjuar” që i vendos kompanitë në pikën kryesore të çështjeve të drejtësisë sociale.
Por ai gjithashtu tingëllon pozitivisht marksist në kritikën e tij se si pronarët e kapitalit shtypin punën.
Dhe çështjet që ai ngre rreth asaj që duhet dhe nuk duhet të jetë jashtë kufijve në kapitalizëm nuk janë shumë të ndryshme nga kufijtë moralë të tregjeve të eksploruara nga profesori i Harvardit Michael Sandel, një kritik i shquar i ortodoksisë së tregut të lirë.
Ish-përfaqësuesi i tregtisë amerikane i Trump, Robert Lighthizer, ka kritikuar shpesh politikën tregtare neoliberale si “tregtimin e kontrollit të ardhshëm të vendit, të pasurisë. e fëmijëve dhe nipërve tanë, për konsum aktual — televizorë dhe atlete më të lira. Kjo është çmenduri”.
Ndjenjat e tilla janë të thjeshta për shumicën e njerëzve në SHBA pasi të largoheni nga qendrat e energjisë në brigje.
Siç ka argumentuar grupi konservator amerikan Compass, republikanët dhe demokratët e mesëm amerikanë priren të jenë më të interesuar për të ardhurat dhe rritjen e vendeve të punës.
Ata janë të gatshëm të sakrifikojnë një sasi të caktuar përparimi në karrierë në këmbim të më shumë kohë familjare, kanë pikëpamje të përziera për abortin dhe kanë më pak gjasa të shohin kolegjet e shtrenjta elitare si mënyra më e mirë për përparimin ekonomik.
Ju mund të thoni se ata janë më të interesuar për komunitetin, familjen dhe punën sesa për pasurinë.
Dhe ndërsa “puna jo pasuria” është një pengesë e politikës së Biden-it, ajo gjithashtu kujton një lloj kapitalizmi më pak ekstrem të zakonshëm disa dekada më parë.
Në atë moment, shumë komunitete të SHBA-ve ishin më të larmishëm ekonomikisht, duke u fokusuar në prodhimin dhe konsumin, me më pak përqendrim të fuqisë brenda industrive specifike.
Po ashtu kishte shumë më pak pabarazi të pasurisë që është rritur paralelisht me tregjet e pakontrolluara dhe fuqinë më të madhe të sektorit privat.
Kjo është e rëndësishme, sepse do të thotë se forcimi i besimit tani mund të bëhet një çështje më dypartiake.
Ideja se “tirania” e sektorit privat po kërcënon lirinë individuale në Amerikë është një çështje që po merret si një pikë grumbullimi nga konservatorët dhe progresistët.
Konservatorët mbeten konservatorë kur bëhet fjalë për gjëra të tilla si emigracioni më i madh dhe shumë çështje sociale, duke përfshirë abortin.
Por edhe atje, ne shohim disa lëvizje për t’u bërë më pragmatikë.
Çështja është se republikanët, si demokratët, kanë filluar të shohin se zgjedhjet e ardhshme ka të ngjarë të rrotullohen më shumë rreth ekonomisë dhe klasit sesa çështjeve sociale përçarëse.
Kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht se ne do të përfundojmë me një kandidat presidencial republikan që kujdeset vërtet për njerëzit që punojnë.
Mos harroni se mashtrimi i madh elektoral i Donald Trump, të cilin ai ende mund ta përsëriste, po u tregonte votuesve atë që ata e dinin si të vërtetë.
Ramaswamy është sigurisht më pak toksik se Trump, por ai mund të jetë po aq i vetëshërbyeshëm.
Ai e ka dënuar Reaganomics, por ende nuk ka ofruar një alternativë koherente.
Nga propozimet e tij, si mbyllja e FBI-së, IRS-së dhe departamentit të arsimit, janë pafundësisht liridashëse.
Deri më tani, e djathta e sapolindur pas Reagan-it nuk ka asnjë figurë politike solide për t’u bashkuar.
Megjithatë, ne do të shohim prapa dhe do ta shohim këtë sezon primar si një pikë kryesore.
Reaganomics vendosi kornizën për politikën ekonomike, si në të djathtë ashtu edhe në të majtë, për dekada.
Fakti që republikanët tani po largohen nga ekonomia rrjedhëse është diçka që biznesi duhet t’i kushtojë vëmendje të madhe.
Shkrim nga Rana Foroohar për “Financial Times”, përshtatur për “Albanian Post”.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
