Arabia Saudite ka shpenzuar mbi 6 miliardë dollarë në ‘sportswashing’

Arabia Saudite ka shpenzuar të paktën 6.3 miliardë dollarë në marrëveshje sportive që nga fillimi i vitit 2021, më shumë se katërfishi i shumës së mëparshme të shpenzuar gjatë një periudhe gjashtëvjeçare, në atë që kritikët e kanë etiketuar një përpjekje për t’u larguar nga historiku i saj të të drejtave të njeriut.

Arabia Saudite ka shpërndarë miliarda nga Fondi i saj i Investimeve Publike (PIF) gjatë dy viteve e gjysmë të fundit sipas analizave të “The Guardian”, duke shpenzuar në sport në një shkallë që ka ndryshuar plotësisht golfin profesional dhe ka transformuar tregun ndërkombëtar të transfertave për futbollin.

Të hënën, klubi i Arabisë Saudite Al Hilal paraqiti një ofertë rekord botëror për kapitenin francez, Kylian Mbappe, që mendohet të jetë me vlerë 300 milionë euro.

Investimi 6.3 miliardë dollarë është pothuajse i barabartë me PBB-në e Malit të Zi ose ishullit Barbados. Ai parakalon të dhënat e përpiluara nga “Grant Liberty” dy vjet më parë, duke vlerësuar se Arabia Saudite shpenzoi 1.5 miliardë dollarë në periudhën midis 2014 dhe fillimit të 2021.

Grupet e të drejtave, duke përfshirë “Grant Liberty”, “Amnesty International” dhe “Human Rights Watch”, i quajnë shpenzime të tilla “sportswashing” (që në shqip fjalë për fjalë do të ishte “shpërlarje sportive”), financimi i ngjarjeve sportive të emrave të mëdhenj në mënyrë që të shpërqendrohet nga një histori e dobët për të drejtat e njeriut.

“Më parë, figurat dhe markat sportive kishin refuzuar ofertat për t’u angazhuar me Arabinë Saudite për shkak të abuzimeve të saj të dokumentuara të të drejtave të njeriut”, tha “Grant Liberty”. “Sidoqoftë, ka pasur një ndryshim shqetësues në qëndrimin moral, pasi marrëveshjet fitimprurëse tani po pranohen pavarësisht shkeljeve të vazhdueshme dhe në përkeqësim”.

Pas vrasjes së gazetarit, Jamal Khashoggi në vitin 2018, Arabia Saudite u shmang gjerësisht, shumë korporata të mëdha u tërhoqën ose ndaluan investimet në vend.

Por dy vitet e fundit kanë parë një ndryshim në mënyrën se si mbretëria konsiderohet ndërkombëtarisht. Joe Biden, i cili dikur akuzoi Arabinë Saudite për vrasjen, udhëtoi atje vitin e kaluar, duke përshëndetur princin e kurorës dhe udhëheqësin de-fakto, Mohammed bin Salman, me një takim të diskutueshëm me grusht.

Duke analizuar një listë të investimeve të bëra (nga viti 2021) nga Fondi i Investimeve Publike të Arabisë Saudite, një nga 10 fondet më të mëdha të pasurisë sovrane në botë me asete të vlerësuara në 700 miliardë dollarë, shifra totale prej 6.3 miliardë dollarësh është ndoshta një nënvlerësim i shumës së vërtetë, pasi PIF është jashtëzakonisht i paqartë në lidhje me financat e tij dhe detajet e disa marrëveshjeve nuk bëhen publike.

Blerja e Newcastle United në tetor 2021 nga PIF për 391 milion dollarë tërhoqi shqetësime nga grupet e të drejtave, veçanërisht “Amnesty International”, e cila kritikoi klubin pasi imazhet e zbuluara treguan ndryshime në fanellën e tij si mysafirë për t’u përshtatur me ngjyrat e kombëtares saudite.

Felix Jakens i “Amnesty International” tha se zgjedhja “ekspozon fuqinë e dollarit saudit dhe vendosmërinë e mbretërisë për të shpëlarë rekordin e saj brutal, të ngopur me gjakun e të drejtave të njeriut”.

Një vit më vonë, PIF deklaroi synimin e saj për të shpenzuar 2.3 miliardë dollarë për sponsorizimet e futbollit. Kjo përfshin investime masive të papërcaktuara për të blerë shumicën e aksioneve në katër ekipe futbolli të Arabisë Saudite.

Katër klubet kanë shpenzuar shumë për të tërhequr lojtarë nga e gjithë bota, veçanërisht Al-Nassr, i cili nënshkroi yllin Cristiano Ronaldo për një raport prej 200 milionë dollarësh në vit, duke e bërë atë atletin më të paguar në botë.

Nënshkrimi i Ronaldo-s sezonin e kaluar është ndjekur nga një mori yjesh dhe trajnerësh duke përfshirë Karim Benzema nga Real Madrid, N’Golo Kante nga Chelsea, Roberto Firmino nga Liverpool dhe ish-menaxheri i Aston Villa, Steven Gerrard.

Futbollisti Lionel Messi thuhet se paguhet rreth 25 milionë dollarë nga autoriteti i turizmit në Arabinë Saudite për promovimin e vendit, duke përfshirë postimet për udhëtime luksoze në mediat sociale. Ai mori një ofertë nga Al Hilal prej 350 milionë paund, por në vend të kësaj zgjodhi ekipin e MLS të SHBA-ve, Inter Miami.

Në shkurt të këtij viti, Arabia Saudite njoftoi se do të presë Kupën e Botës për Klube FIFA 2023.

PIF ka bërë gjithashtu investime të mëdha që kanë përmbysur golfin dhe tani e bëjnë Arabinë Saudite ndoshta forcën më me ndikim në këtë sport. Në tetor 2021, fondi investoi rreth 2 miliardë dollarë për të krijuar golfin LIV, një turne madhor.

Lëvizja shkaktoi një rivalitet të ashpër me turneun PGA, i cili ndërmori veprime ligjore duke pretenduar se projekti i financuar nga Arabia Saudite po joshte lojtarët për të shkelur angazhimet e tyre ekzistuese.

Një padi akuzoi LIV për një fushatë për të përdorur “shuma astronomike parash … në një përpjekje për të përdorur lojtarët e LIV dhe lojën e golfit për të shpëlarë historinë e fundit të mizorive saudite dhe për të çuar më tej iniciativat e Fondit të Investimeve Publike Saudite”.

Grindja përfundoi në mënyrë dramatike me një kontroll efektiv të PGA për të krijuar një konglomerat për të dominuar golfin profesional. Guvernatori i PIF, Jasir al-Rumayyan, është planifikuar të jetë kryetar.

Një ekzekutiv i PGA i tha Kongresit Amerikan këtë muaj se fondi i pasurisë sovrane do të investonte “1 miliardë dollarë” në organin e ri. Marrëveshja po hetohet nga një komitet i Senatit të SHBA.

That winning moment ❤️️ @usykaa #UsykJoshua2 #RageOnTheRedSea pic.twitter.com/2kiClOf26m

— DAZN Boxing (@DAZNBoxing) August 20, 2022

Disa nga investimet e tjera të mbretërisë përfshijnë boksin dhe sportet motorike.

Për më tepër, youtuber-i i shëndruar në boksier, Jake Paul, luftoi me Tommy Fury-n në Riad për pagesa prej 3.2 milionë dollarë dhe 2 milionë dollarë respektivisht, plus një pjesë të të ardhurave të pagesës për shikim.

Mbretëria gjithashtu pagoi rreth 60 milionë dollarë për të pritur një ndeshje të peshave të rënda midis Oleksandr Usyk dhe Anthony Joshua në 2022.

Në vitin 2021, PIF investoi në një sponsorizim prej 550 milionë dollarësh të McLaren Group Ltd, një kompani në pronësi të Bahreinit me bazë në Woking, e cila është një pjesë kryesore e Formula 1 përmes prodhimit të makinave të garave.

Shifra prej 6.3 miliardë dollarësh, megjithatë, nuk përfshin 40-45 milionë dollarët që gjiganti shtetëror i naftës “Aramco” shpenzon çdo vit për të sponsorizuar Formula 1, ose kontrata të tjera të nënshkruara para vitit 2021, si 65 milionë dollarë për të mbajtur një Grand Prix vjetor në mbretëri.

Totali gjithashtu përjashton shpenzimet e shumta të PIF në botën e sporteve elektronike, duke përfshirë një investim të fundit prej 1 miliardë dollarësh në kompaninë e lojërave video “Embracer Group” dhe ngjarjet sportive ku shuma e sponsorizimit nuk dihet, siç është një marrëveshje katërvjeçare e marsit 2021 e Neom në bregun e Detit të Kuq dhe Konfederata e Futbollit Aziatik.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.